Dans foi unha parroquia de Bergondo desaparecida hai uns 300 anos, que foi cando se esparexeron por Galicia. Non foron moi lonxe sen embargo: porcentualmente, a maioría de Dans rexístranse, por esta orde, en Abegondo, Bergondo, Sada e Arteixo.
Dans significa danés, daneses, danesa, danesas, dende a forma dannes, que, en galego, fica dans.
Eu penso que é un apelido de repoboación, debido a unha incursión vikinga polas Mariñas, onde deixarían xentes, contra os séc. X ou XI, máis ou menos onde agora está o pazo de Mariñán.
Existe outra posibilidade: un latifundista xermánico de nome Dan, censuada a súa propiedade como *villa Danis (xenitivo para nomes masculinos rematados en -a). O problema desta teoría é que debería quedar Das, e non Dans.
É dicir, tódolos que leven este apelido teñen algo de sangue normanda.
Dans
Ola Artai,
1. De onde tiraches o dato de Dans como unha antiga freguesia do concello de Bergondo?
2. Eu estou convencido que non é un apelido vikingo, iso mais ben é moi imaxinativo. Dans é un apelido toponímico, ben procedente desa desaparecida parroquia da que falas, ben procedente da aldea de ANS no concello de Carral: de ans>deans>dans. Apelidos como Dans se formaron os apelidos Deive (de eive), Dieste (de ieste), etc. Isto surxe cando o nome do lugar que empeza por vocal ven precedido da preposición de.
Un saúdo
1. De onde tiraches o dato de Dans como unha antiga freguesia do concello de Bergondo?
2. Eu estou convencido que non é un apelido vikingo, iso mais ben é moi imaxinativo. Dans é un apelido toponímico, ben procedente desa desaparecida parroquia da que falas, ben procedente da aldea de ANS no concello de Carral: de ans>deans>dans. Apelidos como Dans se formaron os apelidos Deive (de eive), Dieste (de ieste), etc. Isto surxe cando o nome do lugar que empeza por vocal ven precedido da preposición de.
Un saúdo
María Antonia Dans
María Antonia Dans, Oza dos Ríos (A Coruña), 9/4/1920 - 17/2/1988
http://www.galegos.info/detalle.php?id= ... la=galegos
http://www.galegos.info/detalle.php?id= ... la=galegos
Poblada soledad es hoy el mundo.
RESPOSTA APELIDO DANS
Querido Milleiro:
A existencia dunha freguesía chamada Dans no concello de Bergondo está rexistrada e reproduce o dato Carré Aldao no diccionaro "Carreras y Candi", de 1.922. Eu mesmo descobrín os restos da antiga igrexa parroquial repartida polas leiras dos veciños.
Doutra banda, no "Diccionaro dos nomes galegos", se buscas os nomes Danila e Damiro atoparás a raíz común "dans" en ambos dous nomes, traducidos, respectivamente como "danesa" e "danés famoso".
No libro "O Guerreiro numero trece", que é unha adaptación moderna de varios manuscritos antigos, asinados por un tal Ibn Fadlan, fálase dunha terra ó norte chamada Dans, onde habitan os Viks. Hoxe en día, os propios dinamarqueses denomínanse a sí mesmos Dansk.
Hai noticias históricas, ben datadas, de dúas incursións normandas pola ría de Betanzos, contra o séc. X, con resultado dispar para as armas cristiáns. Alí hai un pazo, que foi torre, chamado de Mariñán, literalmente "home de mar". Se ben os vikingos viñan depredar, a partir do séc. XI empezaron a establecerse. O caso de máis sona e o do ducado de Normandía, por se-lo meirande deles, o que non quita que houbese outros máis pequerrechiños: a cidade de Gdánsk ou Danzig, na actual Polonia, varios Danby, en Ingalterra, o lago de Dan, en Eirín. En Francia hai un feixe deles. pero é difícil separar o caso da preposición francesa dans ("en", "sobre") do caso de Dans (dannes).
Se pensamos en Deans ou formas semellantes, debemos supoñer que debería haber moitos máis casos, espallados en varias partes de Galicia, e non concentrada nunha zona soa, como é a bisbarra das Mariñas: abonda con mira-la guía telefónica: é un caso único, insólito, ubicado xusto á beira do mar, por iso atrevinme a enuncia-la hipótese vikinga, como un caso de repoboación. En Abegondo, por exemplo, instaláronse hai tempo xentes chegadas de Sarandón. Hoxe en día, o lugar, que é freguesía, recibe o nome de Sarandóns.
A existencia dunha freguesía chamada Dans no concello de Bergondo está rexistrada e reproduce o dato Carré Aldao no diccionaro "Carreras y Candi", de 1.922. Eu mesmo descobrín os restos da antiga igrexa parroquial repartida polas leiras dos veciños.
Doutra banda, no "Diccionaro dos nomes galegos", se buscas os nomes Danila e Damiro atoparás a raíz común "dans" en ambos dous nomes, traducidos, respectivamente como "danesa" e "danés famoso".
No libro "O Guerreiro numero trece", que é unha adaptación moderna de varios manuscritos antigos, asinados por un tal Ibn Fadlan, fálase dunha terra ó norte chamada Dans, onde habitan os Viks. Hoxe en día, os propios dinamarqueses denomínanse a sí mesmos Dansk.
Hai noticias históricas, ben datadas, de dúas incursións normandas pola ría de Betanzos, contra o séc. X, con resultado dispar para as armas cristiáns. Alí hai un pazo, que foi torre, chamado de Mariñán, literalmente "home de mar". Se ben os vikingos viñan depredar, a partir do séc. XI empezaron a establecerse. O caso de máis sona e o do ducado de Normandía, por se-lo meirande deles, o que non quita que houbese outros máis pequerrechiños: a cidade de Gdánsk ou Danzig, na actual Polonia, varios Danby, en Ingalterra, o lago de Dan, en Eirín. En Francia hai un feixe deles. pero é difícil separar o caso da preposición francesa dans ("en", "sobre") do caso de Dans (dannes).
Se pensamos en Deans ou formas semellantes, debemos supoñer que debería haber moitos máis casos, espallados en varias partes de Galicia, e non concentrada nunha zona soa, como é a bisbarra das Mariñas: abonda con mira-la guía telefónica: é un caso único, insólito, ubicado xusto á beira do mar, por iso atrevinme a enuncia-la hipótese vikinga, como un caso de repoboación. En Abegondo, por exemplo, instaláronse hai tempo xentes chegadas de Sarandón. Hoxe en día, o lugar, que é freguesía, recibe o nome de Sarandóns.
Creo que respeito deste apelido a explicación de Milleiro ten mais realidade que a que propon o estimado colega Artai. O problema principal é que a mención deses supostos daneses non pode probarse. Non quer dicir que non ficaran viquingos por estas terras, pero a compsición do sistema de apelidos privilexia en especial o lugar de orixe das persoas que se fixa sobre todo a partir do XVII, ademais dos patronímicos. Os paralelos que propon son moi arriscados e pouco aclaratorios. A concentración do apelido nun lugar en lugar de se espallar, como sinala para dubidar a hipótese de Milleiro, non é probatoria porque xustamente esa é a norma habitual, todos sabemos que hoxendía certos apelidos denotan procedencia por provir de topónimos particulares dunha zona; só hai Soages ou Macenlles no Morrazo, por exemplo, ou Mouzos na Costa da Morte, ou os Aneiros que son de Ferrolterra, por razóns toponímicas xustamente. Quero dicir finalmente que a probabilidade de que a hipotética orixe danesa dalgúns habitantes pervivise na toponímia é escasa e a sua pervivencia na antroponimia particular é imposible.
EN RELACIÓN Ó APELIDO "DANS"
Gracias Maviac e Compaña polas vosas aportacións. Esta é a única maneira de ir aprendendo cousas.
Teño que recoñecer que a teoría de DE+ANS>DANS ten moto sentido e moitas probabilidades, especialmente pola regra de proximidade que se emprega na etimoloxía: é mías fácil traer xente de Carral que de Dinamarca. O caso de "Deive" ou Deibe" é moi claro: existen os lugares Eive, Eivedo, Eiviño.
En canto á contestación de Maviac, tes que perdoar que, ó principio, non entendese ben o qué foi o que pasou no séc. XVII cos apelidos. Pero, aínda co risco de parecer testarudo, quixera poñer un exemplo de que a miña idea, que aínda que polo de agora non se poda probar con documentos, non me parece tan imposible: entre os séc. V e VI chegaron a Galicia e á Bretaña francesa refuxiados procedentes da Grande Bretaña, que escapaban do avance anglosaxón pola Illa. En Lugo fundaron a sé episcopal de Britonia, hoxe Bretoña. A última nova daqueles britanos como unha comunidade diferenciada da autóctona data de 1.238. Sen embargo, existe o apelido Bretoña, co seu escudo de aramas e, o que é máis importante, moitos apelidos BRETÓN (incluso paréceme que tamén a variante Briteiros).
O que eu quería dicir coa singularidade de "DANS" é que, se se tratara dun apelido lingüísticamente autóctono, debería aparecer por outras partes de Galicia, igual co toxo, e non estar concentrado na beiramar.
Un saúdo.
Teño que recoñecer que a teoría de DE+ANS>DANS ten moto sentido e moitas probabilidades, especialmente pola regra de proximidade que se emprega na etimoloxía: é mías fácil traer xente de Carral que de Dinamarca. O caso de "Deive" ou Deibe" é moi claro: existen os lugares Eive, Eivedo, Eiviño.
En canto á contestación de Maviac, tes que perdoar que, ó principio, non entendese ben o qué foi o que pasou no séc. XVII cos apelidos. Pero, aínda co risco de parecer testarudo, quixera poñer un exemplo de que a miña idea, que aínda que polo de agora non se poda probar con documentos, non me parece tan imposible: entre os séc. V e VI chegaron a Galicia e á Bretaña francesa refuxiados procedentes da Grande Bretaña, que escapaban do avance anglosaxón pola Illa. En Lugo fundaron a sé episcopal de Britonia, hoxe Bretoña. A última nova daqueles britanos como unha comunidade diferenciada da autóctona data de 1.238. Sen embargo, existe o apelido Bretoña, co seu escudo de aramas e, o que é máis importante, moitos apelidos BRETÓN (incluso paréceme que tamén a variante Briteiros).
O que eu quería dicir coa singularidade de "DANS" é que, se se tratara dun apelido lingüísticamente autóctono, debería aparecer por outras partes de Galicia, igual co toxo, e non estar concentrado na beiramar.
Un saúdo.
DANS
SAN SALVADOR DE BERGONDO.
Historia.-
Antigua casa benedictina, en As Mariñas. El Rey ALFONSO IX dio en A Coruña, en el año 1218, un privilegio en el que demarcaba la jurisdicción de las tierras cedidas a los monjes.
El Coto se componía de las feligresías de Bergondo, DANS, Morujo, parte de las de Ouces, Lubre y otras.
La iglesia muy reformada sirve de parroquial, y la parte que no se conserva del Monasterio es casa rectoral.
Fuente: "Dos mil nombres gallegos", de D. Francisco Lanza Álvarez.
Historia.-
Antigua casa benedictina, en As Mariñas. El Rey ALFONSO IX dio en A Coruña, en el año 1218, un privilegio en el que demarcaba la jurisdicción de las tierras cedidas a los monjes.
El Coto se componía de las feligresías de Bergondo, DANS, Morujo, parte de las de Ouces, Lubre y otras.
La iglesia muy reformada sirve de parroquial, y la parte que no se conserva del Monasterio es casa rectoral.
Fuente: "Dos mil nombres gallegos", de D. Francisco Lanza Álvarez.
Poblada soledad es hoy el mundo.
MÁIS DOCUMENTACIÓN
Gracias Serva polas túas aportacións: veñen confirmar o que nos di E. Carré Aldao na páxina 853 do Diccionario Carreras y Candy, que reproduzo a continuación:
" En el ayuntamiento de Bergondo hubo en pasados tiempos la parroquia de DANS, hoy desaparecida e inclusa en la de Bergondo. No hay ningún lugar que recuerde esta antigua denominación, conservándose, unicamente y muy generalizado, el apellido DANS, que trae su origen indudablemente de aquél término y no del francés como pudiera parecerlo"
Doutra banda e abondando no tema, non me resisto a copiar uns anacos do "Diccionario dos Nomes Galegos". Páxinas 222 e 220, respectivamente:
"DANILA (f.): Antigo nome galego que podemos explicar como de orixe xermánica, composto de DANS, "danés" e do sufixo -ILA (...).
DAMUNDO: Antigo nome galego de orixe xermánica, coposto posiblemente de DANS, "danés" e -MUNDS "axuda" (...)."
" En el ayuntamiento de Bergondo hubo en pasados tiempos la parroquia de DANS, hoy desaparecida e inclusa en la de Bergondo. No hay ningún lugar que recuerde esta antigua denominación, conservándose, unicamente y muy generalizado, el apellido DANS, que trae su origen indudablemente de aquél término y no del francés como pudiera parecerlo"
Doutra banda e abondando no tema, non me resisto a copiar uns anacos do "Diccionario dos Nomes Galegos". Páxinas 222 e 220, respectivamente:
"DANILA (f.): Antigo nome galego que podemos explicar como de orixe xermánica, composto de DANS, "danés" e do sufixo -ILA (...).
DAMUNDO: Antigo nome galego de orixe xermánica, coposto posiblemente de DANS, "danés" e -MUNDS "axuda" (...)."
Estimado Milleiro:
Preguntábame se atopaches algún apelido DE + ANS, que valera a teoría de DANS como un composto D´ANS ó xeito de D´EIVE, D´ARRIBA, etc..., xa que, se non apareceu esta forma que defendes, tampouco se pode rexeitar a miña como directamente DANS.
Outra cousa ¿e forzoso que tódolos apelidos que comezan por "D", agachen unha forma "DE" precedente? Pois no caso de DUBRA, DEUS, DÏAZ sabemos que non é así. Do mesmo xeito, hai apelidos que comezan en vocal, e que, se foran antecedisos por "DE" ficarían de xeito distinto ós que agora os coñecemos, caso de ARES, AMES..., que serían *DARES, *DAMES...
Preguntábame se atopaches algún apelido DE + ANS, que valera a teoría de DANS como un composto D´ANS ó xeito de D´EIVE, D´ARRIBA, etc..., xa que, se non apareceu esta forma que defendes, tampouco se pode rexeitar a miña como directamente DANS.
Outra cousa ¿e forzoso que tódolos apelidos que comezan por "D", agachen unha forma "DE" precedente? Pois no caso de DUBRA, DEUS, DÏAZ sabemos que non é así. Do mesmo xeito, hai apelidos que comezan en vocal, e que, se foran antecedisos por "DE" ficarían de xeito distinto ós que agora os coñecemos, caso de ARES, AMES..., que serían *DARES, *DAMES...
